Leiderschap bij de Colruyt groep

Een ontbijtsessie georganiseerd door de Vlaamse Management Associatie, met de titel "Spiritueel Leiderschap" mag op zijn minst uitdagend, dan wel intrigerend worden genoemd. En toch dekt de boodschap van Jef Colruyt ruimschoots de lading, met zijn verhaal over de bijzondere aanpak bij de Colruyt groep. We gaan terug naar september 2009. Toch vind ik het de moeite om deze mijlpaal terug aan te halen, omdat het vandaag - 2015 - meer dan ooit nodig is om onze bedrijfsvoering 'anders' aan te pakken.

Olivier Ongenae, voorzitter van VMA Brussel, legde de lat hoog: Jef aan de ontbijttafel krijgen was niet vanzelfsprekend geweest. Spiritueel leiderschap bespreekbaar maken in het conservatieve België nog minder. Hij legde de lat hoog voor de spreker. Jef Colruyt sprong er gezwind en overtuigend over. Hierna geef ik een aantal basisprincipes van zijn voordracht die mij raakte door de herkenning vanuit onze eigen aanpak.

Sinds 2007 is de Colruyt groep bewust bezig met leiderschap. Met hun 30 directeuren leiden ze een groep van 22.000 medewerkers (cijfers uit 2009). De filosofie van deze aanpak is gebaseerd op 7 thema's en een sterke missie. In totaal zijn ze daar 30 dagen mee bezig geweest. Telkens twee dagen samen met alle directeuren in tal van creatieve, serieuze en inspirerende activiteiten.

De basis is de missie: "Samen duurzaam meerwaarde creëren, door waarden-gedreven vakmanschap in retail". Elk woord heeft zijn betekenis voor elk van de stakeholders.

Vakmanschap vertaalt zich in een aantal aandachtspunten voor elke dag:

• Krachtige individu's: respect voor het potentieel
• Sterke dienst: meer dan een individu, team
• Efficiëntie
• Kwaliteit: dienstbaarheid als basishouding

Hiervoor zijn 2 dingen nodig:

• een omgeving van vertrouwen en de middelen om dit te realiseren en
• bewust-zijn: regelmatig stoppen en ons afvragen "waar zijn we mee bezig?"

Mensen hoeven dan niet gemotiveerd te worden, ze zijn gemotiveerd. Het enige wat kan gebeuren is dat de energie verloren gaat door o.a. onduidelijkheid, slechte afspraken, slechte communicatie, enz. De verantwoordelijkheid van de leidinggevenden is dat er zo weinig mogelijk demotiverende factoren zijn. Uiteindelijk straalt de arbeidsvreugde af op de klant.

Het gaat dus niet over vrijheid. Wel over autonomie en verantwoordelijkheid !
En uiteraard over Cultuur ....

Leiderschap volgens Jef Colruyt: "Iemand met pit, die goed in zijn lijf zit, die verbonden is met zijn spirit." Uit een 4-daagse workshop zijn er uiteindelijk 7 sleutelwoorden gekomen, die de rollen van elke leider definiëren: Zingever, Federator, Ontwikkelaar, Strateeg, Realisator, Vernieuwer, Cultuuranker.

Het Cultuuranker verbindt medewerkers met en rond de waarden en missie en bestendigd zo de eigenheid van de onderneming. Door het voorbeeld te geven maar ook door samen goede afspraken te maken rond gedrag. Dit wordt ook gemeten via een 360°.

De Colruyt waarden zijn : respect, samenhorigheid, dienstbaarheid, eenvoud, geloof, hoop, de ruimte, kracht & moed. Zij krijgen kleur door de leiderschapsrol waarmee ze in de praktijk worden omgezet:

1. De Zingever inspireert medewerkers met een toekomstbeeld wat de organisatie zin en richting geeft.
2. De Federator: zet in beweging, vanuit de zingeving voor elk individu: What's in it for me? Wat kan ik er aan bijdragen? Welke rol mag ik spelen? Het Obama-principe Yes We Can! Hier gaat het over engagement en dat in de ploegen heel bewust doorgeven.
3. De Ontwikkelaar creëert met vakbekwame medewerkers en sterke teams het potentieel om dat gezamenlijke beeld te realiseren. Welke mensen en vakmanschap (vaardigheden, attitude en kennis) heb ik nodig? Bijvoorbeeld het integreren van nieuwelingen door een integratieplan te laten opmaken door anciens. En dan vooral doen doen.
4. De Strateeg kanaliseert stapgewijs en doelgericht  de energie in functie van het gezamenlijk beeld. Stap voor stap, zodat de energie gebundeld blijft en gekanaliseerd vrijkomt. Van "as is" naar "to be", rollen toebedelen, feedback krijgen en geven, enz. 
5. De realisator maakt resultaat en succes mogelijk voor het individu, het team en de organisatie. Mogelijk maken omdat de anderen succes zouden hebben. Hiervoor tijd en middelen te voorzien: coachen, sturen, ondersteunen, delegeren, een stappenplan, fouten laten maken, pluimen geven, beschikbaar zijn, voor een cockpit zorgen, meten van resultaten.
6. De vernieuwer stimuleert beweging en verandering om zo blijvend toegevoegde waarde te kunnen creëren. Zoals een bos dat af en toe afbrandt om zo nieuwe humus te creëren. Dus zeker wanneer het goed gaat af en toe een brandje stichten. Vernieuwen heeft te maken met verwondering. Hoe vaak zijn we de laatste weken verwonderd geweest?

Rond elk van deze rollen worden oefeningen en concrete toepassingen gemaakt. Ze worden constant met elkaar gecombineerd, zoals een deeg die wordt gemengd tot brood. We evalueren al deze rollen in de ploegen naar een evenwichtige samenstelling, zodat er niet te veel dezelfde rollen in een team zitten.

Op deze basis worden competenties opgemaakt, assessments opgezet, opleidingen georganiseerd, enz. Dat begint met Persoonlijke Leiderschap en zelfkennis. Om directeur te worden bij Colruyt moet je jezelf binnenste buiten keren. Opstellingen, groepsdynamica, Enneagram, zelfkennis om naar je eigen rommel te durven kijken. Hieruit is een definitie gekomen:

Persoonlijk leiderschap is vanuit je authentieke kracht en verbondenheid met de wereld, verantwoordelijkheid opnemen voor wie je bent en wat je doet en zo bewust vorm te geven aan je leven.

Zo zijn we vanuit de organisatie communicatie gaan onderzoeken. Een van de HR medewerkers kwam tot de slotsom dat als je naar de bron van goede communicatie gaat, dat je bij liefde terechtkomt, waarop Jef zei: "Ah, nu zijn we er! En ja, je mag het zo zeggen!"

We hoorden en zagen ook een kwetsbare Jef Colruyt, die met enkele persoonlijke en gevoelige voorbeelden kwam. Hij gaf toe: "In de mate dat ik voor mezelf capabel ben om voor mezelf zuiverheid te creëren, straalt dat automatisch af op de rest van de organisatie. Want mijn gedrag, mijn denken, mijn emoties, mijn beleven heeft effect op 20.000 mensen!". De resultaten die we halen is daar rechstreeks aan gekoppeld. Daarom mediteert hij ook 's ochtends en 's avonds een half uur. Om in deze oefeningen te weten te komen: "Wat is er gaande in mijn lijf en mijn hoofd?"

Op dezelfde manier kijken we ook naar de organisatie. Door stil te staan bij er gaande is. We doen regelmatig Systemische Opstellingen met de directeurs om te weten wat er in "het Veld" aan het gebeuren is.

Deze aanpak is zeker geen 'toeval' of het werk van één man. De spirit bij Colruygroep is doorgegeven van generatie op generatie. De keuze van Jef Colruyt en het huidige directieteam om dit verder te zetten of niet is een bewuste keuze dus, waarvoor onze bewondering en respect. Want het is niet altijd de gemakkelijkste weg. Wel de meest duurzame met het grootste Win-Win-Win effect.